İslam Hukukunda Ehliyetler
♦ A.Vucûb Ehliyeti:
♦ Haklara sahip olma
♦ Borç altına girebilme
♦♦♦ Temeli, zimmet ve hukuki kişiliktir.
♦ Sağ olmak yeterlidir.
♦♦♦ l.Eksik Vucûb Ehliyeti:
♦ Cenin (Miras-Neseb-Vakıf-Vasiyet)
♦ Sadece lehine olan şeyler geçerlidir.
♦ Gurre
♦ 2.Tam Vucûb Ehliyeti:
♦ Doğum – ölüm arası
♦ Hak ve temettü ehliyeti
♦ B.Eda Ehliyeti:
♦♦♦ Fiil ehliyeti
♦ Hukuken geçerli fiilleri ifade eder.
♦ Temyiz ile başlar.
♦ Temeli, akıl ve temyiz gücüdür.
♦♦♦ 1.Eksik Eda Ehliyeti:
♦ 7 yaş-Bulûğ arası
♦ Mümeyyiz çocuğu kapsar.
♦♦♦ Mümeyyiz Çocuğun Tasarrufları
♦ a.Sırf Yararına Tasarruflar: Veli iznine tâbi olmayıp geçerlidir.(hibe, sadaka, miras)
♦ b.Sırf Zararına Tasarruflar:
♦ Veli izni olsa bile geçersizdir.
♦ (bağış, sadaka verme, kefil olma, ariyet)
♦ c.Hem Yarar Hem Zarar İhtimali Olan Tasarruflar:
♦ Veli iznine bağlıdır.
♦♦♦ Me’zun
♦♦♦ Mahcur
♦ Hacr
♦ Alışveriş
♦ 2.Tam Eda Ehliyeti:
♦ Bulûğ sonrası
♦ Kişi ibadet ve muamelattan sorumludur.
♦♦♦ Ehliyet Arızaları
♦ A.Semâvi Arızalar:
♦ Sığar
♦ Cunûn
♦ Ateh
♦ İğma
♦ Marazülmevt
♦ Kölelik
♦ Uyku
♦ Unutma
♦ Mevt
♦ Hayız-Nifas Hali
♦ B.Müktesep Arızalar
♦ Sefeh
♦ Sükr
♦ (Mübah sarhoşluğun tasarrufları geçersizdir.)
♦ Cehl
♦ Hezl
♦ Hata (Ehliyetleri değil cezaları düşürür.)
♦ Seferilik
♦ Sehv
♦ Ciddiyetsizlik
♦ İflas
♦ İkrah
♦ Semâvi ve müktesep arızalar vucûb ehliyetini ortadan kaldırmaz.
♦ Bazı arızalar eda ehliyetini tamamen kaldırır. (cunûn, ölüm vb.)
♦ Bazıları ise daraltır.(hata, uyku, sehv, hayız-nifas)
♦ İkrah – Mükrih – Mükreh
♦♦♦ l.İkrah-ı Mülci: İhtiyarı bozup rızayı yok eder.
♦ (Ölüm – organ telefi)
♦♦♦ 2.İkrah-ı Gayrı Mülci: İhtiyar bozulmaz, rıza ortadan kalkar. (hapis – dayak)
♦ Hanefilere göre ikrah halindeki sözlü tasarruflar geçerlidir.
♦ Evlenme, talak, adak, yemin geçerlidir.
♦ Azad etme (ıtk), kısası af, i’la geçersizdir.
