| FIKIH -İLMİHAL ❖ TEMİZLİK
❖ l.Maddi Temizlik ❖ Necaseti Galiza: Ağır kirlilik ❖ Katı (Camid): 1 dirhem ❖ Sıvı (Mâi): El ayası ❖ Necaseti Hafife: Hafif kirlilik, 1/4 ❖ Necaseti Mer’iyye: ❖ Kuruduktan sonra görülebilen pisliklerdir. ❖ Necaseti Gayr-i Mer’iyye: ❖ Kuruduktan sonra görülmeyen pisliklerdir. ❖ 2.Manevi Temizlik ❖ 3.Hükmi Temizlik ❖ a.Taharet-i Kübra / Boy Abdesti ❖ b.Taharet-i Suğra / Abdest ❖ Dinen Temiz Sayılan Şeyler ❖ 1.İnsan vücudu ❖ 2.Karaciğer ve dalak kanı ❖ 3.Dine göre kesilen hayvanların kan dışındaki parçaları ❖ 4.Balık ve çekirge ölüsü ❖ 5.Kendiliğinden sirke haline gelen şarap ❖ Necis Olduğunda İttifak Edilen Şeyler ❖ Meyte, kan ve irin, domuz eti, sarhoş edici içkiler, insan idrarı, dışkısı vb., eti yenmeyen hayvanların idrar ve dışkısı. ❖ Necis Olduğunda İhtilaf Edilen Şeyler ❖ 1.Eti yenen hayvanların idrar ve dışkısı ❖ (Kümes hayvanların dışkıları necaseti galiza, dört ayaklı hayvanların dışkıları necaseti hafifedir.) ❖ 2.Eti yenmeyen hayvanların idrar ve dışkısı (Hanefilere göre ehl-i eşek idrarı ve dışkısı, yırtıcı kuşların dışkıları necaseti hafifedir.) ❖ 3.Canlı hayvanlar (domuz ve bazı mezheplere göre köpek temiz değildir.) ❖ 4. Su hayvanlarının ve akıcı kanı olmayan hayvanların ölüsü (Hanefi / Hanbeliler temiz) ❖ 5.Eti yenmeyen hayvanların sütleri (domuz hariç) ❖ 6.Ölen insanın cesedi (Hanefilere göre necis) ❖ SULAR ❖ Mai Mutlak ❖ Mai Mukayyed ❖ Mai Müsta’mel ❖ Mai Meşkuk |
| ❖ Temizleme Yöntemleri:
❖ Su-Silme-Kazıma-Yakma-Ovalama vb. ❖ İstinca-İstibra-İstinka ❖ ABDEST: ❖ Maide 6. Ayet ❖ Abdestin Farzları: ❖ Şafiiler: + Niyet – Tertip ❖ Malikiler: + Niyet – Muvâlat – Delk ❖ Hanbeliler: + Niyet – Besmele – Tam mesh ❖ Tertip – Muvâlat – Ağız – Burun ❖ Abdestin Mekruhları ❖ 1.Ayaklarını yıkarken kıbleye doğru uzatmak. ❖ 2.Abdest alırken avret yerini açmaktır. ❖ 3.Suyu israf etmek, çok kullanmak. ❖ 4.Suyu yeterinden az kullanmak. ❖ 5.Yüzüne suyu çarparak vurmak. ❖ 6.Abdest aldığı suya üflemek. ❖ 7.Abdest alırken konuşmak. ❖ 8.Abdest aldığı suya veya leğene sümkürmek. ❖ 9.Gargara yaparken boğazına su kaçırmak.(oruç) ❖ 10.Gözünü yummak veya pek açmak. ❖ 11.Soldan başlamak. ❖ 12.Sağ eliyle sümkürmek. ❖ 13.Sol eliyle ağzına veya burnuna su vermek. ❖ 14.Güneşte kalıp ısınmış su ile abdest almak. ❖ 15.Arkasını kıbleye dönmek. ❖ 16.Müsta’mel sudan sakınmamak. ❖ Abdesti Bozan Durumlar ❖ 1.Büyük ve küçük abdest bozmak ve yellenmek ❖ 2.Vücudun bir yerinden kan ve irin çıkmak ❖ 3.Ağız dolusu kusmak ❖ 4.Ağızdaki kanamaların fazla olması ❖ 5.Uyumak, bayılmak ❖ 6.Namazda yandaki işitecek kadar gülmek ❖ 7.Bir anlık çıldırmak, delirmek ❖ 8.Sarhoş olmak ❖ 9.Teyemmümlünün suyu bulması ❖ 10.Mesh süresinin bitmesi ❖ 11.Özürlü için vaktin çıkması ❖ 12.Cinsel ilişki ❖ Abdestin Çeşitleri ❖ Farz Abdest: ❖ Namaz, tilavet secdesi için abdest farzdır. ❖ Vacip Abdest: ❖ Hanefilerde Kâbe’yi tavaf için abdest vacip, diğer mezheplerde ise farzdır. ❖ Mendub Abdest: ❖ Ezan okumak, Kur’an’ı ezberden okumak, cenaze yıkamak, dini ilimleri talim |
| T |
| ❖ Özürlünün Abdesti / Şer’i Özür
❖ Abdesti bozucu bedeni rahatsızlıklardır. ❖ Mazeret en az bir vakit boyunca devam etmeli ❖ Özürlü her vakit için abdest alır ❖ Başka bir sebeple bozulmadıkça abdest bozulmaz ❖ Özür bir namaz vakti devam etmezse özür biter ❖ İdrar tutamama – sürekli kan gelmesi – istihâza kanı – sürekli kusma hâli vb. özür sebepleridir. ❖ İstihâza: Özür kanı anlamına gelen istihâza hayız ve nifas hali dışında gelen kana denir. ❖ MESH: ❖ Meshin caiz olabilmesi için gerekli olan şartlar: ❖ l.Abdestten sonra giyilmiş olmalı ❖ 2.Mesh dayanıklı olmalı (5 km) ❖ 3.Mestlerin, ayağa giyildikten sonra bağsız olarak durabilecek kadar sağlam ve kalın olmalı ❖ 4.Mestlerde en küçük ayak parmağının üç katından daha fazla genişlikte delik olmamalı 5.Mesh suyu geçirmemeli ❖ Mukim Durumu: ❖ Seferilik Durumu: ❖ Mestin Ayaktan Çıkma Durumu: ❖ Sargı ve Mesh: ❖ TEYEMMÜM: ❖ Beni Müstalik Gazvesi – Nisa 43 / Maide 6 ❖ Farzları: Niyet ve Yüzü, Kolları Mesh ❖ Hanbeli: + Besmele-Tertip-Muvalat ❖ Maliki: +Muvalat ❖ Şafi: + Tertip ❖ Teyemmümü Caiz Kılan Durumlar ❖ Suyun bulunmaması (Şafi ve Hanbelilere göre yettiği yere kadar su kullanılır) ❖ Suyun mesafesinin uzak olması (Hanefi 1 mil) ❖ Suyu kullanamamak ❖ (Zatü’l-Selâsil – Amr bin As) ❖ Teyemmüm Nelerle Yapılır ❖ Hanefi: Toprak, kum, çamur, mermer, çimento, tuğla, porselen, alçı ve fayans ❖ Şafi: Toprak ❖ Hanbeli: Toprak ❖ Maliki: Toprak, kum, ot, ağaç ve kar ❖ Sebepler kul tarafından olursa ibadet daha sonra iade edilir. (Reddü’l-Muhtar/İbn Abidin) ❖ Her vakit için ayrı teyemmüm alınır. (Şafi- Maliki) ❖ Vaktin çıkacağından korkulursa su olsa bile teyemmüm alınır. (Bayram – Cenaze) ❖ Namaz kılınmışsa vakit çıkmadan su da bulunmuşsa iade gerekmez. |
| ❖ Namaz esnasında su bulunursa cumhura göre namaz kesilmez.
❖ Hanefi mezhebine göre namaz kesilir. ❖ Teyemmüm alınıp namaza durmadan su bulunursa abdest bozulur. ❖ GUSÜL ( BOY ABDESTİ): ❖ Maide 6. Ayet ❖ Gerektiren Durumlar: ❖ 1.İhtilam olmak ❖ 2.Cünüplük hali ❖ 3.Hayız – Nifas hali ❖ 4.İslama giriş ( Hanbeli) ❖ 5.Ölüm ( Farz-ı Kifaye) ❖ Farzları: ❖ Mazmaza – İstinşak- Tüm vücudu yıkamak ❖ Şafi: Niyet – Tüm vücudu yıkamak ❖ Maliki: Niyet – Vücudun tamamını yıkamak – Muvalat – Delk – Saçları hilallemek ❖ Hanbeli: ❖ Tüm vücudu yıkamak ❖ 1- Niyet etmek, ❖ 2- Besmele çekmek, ❖ 3- Bedenin her yerini yıkamak, ❖ 4- Ağzın içini yıkamak, ❖ 5- Burnun içini yıkamak. ❖ NAMAZ: ❖ Salat – Miraç (Recep / 27) – Musallî ❖ Namaz Vakitleri: ❖ Sabah / Fecr: ❖ Öğle / Zühr: ❖ İkindi / Asr: ❖ Akşam / Mağrib: ❖ Yatsı / Işa: ❖ İsfar: ❖ Tağlis: ❖ İbrad: ❖ Mekruh Vakitler: ❖ Güneş doğarken ❖ Güneş tam tepedeyken ❖ Güneş batarken |
| ❖ | Namazın Güneş Doğarken Batarken | ❖ | Namazın Şartları: |
| Durumu: | ❖ | 1.Hadesten Taharet: | |
| ❖ | Namaz kılarken güneş doğarsa bozulur. | ||
| ❖ | Namaz kılarken güneş batarsa bozulmaz. | ❖ | 2.Necasetten Taharet: |
| ❖ | Nafile Namazın Mekruh Olduğu Vakitler: | ❖ | 3.Setr-i Avret: |
| ❖ | İkinci fecr ile güneşin doğuşuna kadar | ❖ | Bir uzvun /’ünden daha fazlasının bir rukün eda |
| ❖ | Bu vakitte sadece sabahın sünneti kılınır. | edecek kadar açılması namazı bozar. | |
| ❖ | İkindi farzından sonra güneş batıncaya kadar | ||
| ❖ | Akşam namazının farzından önce.(Şafîler hariç) | ❖ | 4.İstikbâli Kıble: Yükümlülük istiâa ile |
| ❖ | Bayram namazı öncesi ve sonrası | sınırlıdır. | |
| ❖ | Sabahın sünneti hariç kâmet getirilirken | ❖ | Farz ve vacip namazlar mazeret dışında binek |
| ❖ | Hacda namazlar cem edilirken | üzerinde kılınmaz. | |
| ❖ | Hatip hutbeye çıktığında ve hutbe esnasında | ❖ | Teharri: Kıblenin araştırılması. |
| ❖ | Farz namaz için vaktin daralması durumunda | ❖ | Vasıtalarda Kıble: |
| ❖ | (Sabah namazından sonra nafile namaz kılınmaz | ||
| fakat kaza namazı kılınabilir.) | ❖ | 5.Vakit: | |
| ❖ | 6.Niyet: | ||
| ❖ | Ezan: Abdullah bin Zeyd – 623 – Sünnet | ❖ | Mutlak |
| ❖ | Şartları: | ❖ | Mukayyed |
| ❖ | Vakit | ||
| ❖ | Müezzininin akıllı, erkek, müslüman olması | ❖ | Namazın Rukûnleri: |
| ❖ | Arapça ( Hanefi, Hanbeli) olmalı | ❖ | 1.İftidah Tekbiri: (Tahrime) |
| ❖ | Duyuru, ayakta, kıbleye dönme olmalı | ❖ | Ayakta alınır. |
| ❖ | Konuşma olmamalı | ❖ | Allahü Ekber demek vaciptir. |
| ❖ | Akşam ezan kamet arası bir miktar beklemeli | ||
| ❖ | Kamet: Erkekler için sünnettir. | ❖ | Tekbir Çeşitleri: |
| ❖ | İntikal: | ||
| ❖ | Namaz Çeşitleri | ||
| ❖ | a.Farz: Beş vakit – Cuma – Cenaze | ❖ | Teşrik: |
| ❖ | b.Vacib: Vitir – Bayram – Nezir- Tavaf – | ❖ | Kunut: |
| Bozulan Nafilenin İadesi | |||
| ❖ | Zevâid: | ||
| ❖ | c. Nafile: | ||
| ❖ | Sünnet – Müstehab – Mendub – Tatavvu -Fazilet | ❖ | İrsal: |
| ❖ | Revâtib | ||
| ❖ | Reğaib | ❖ | Ref: |
| ❖ | Nafile Namazlar: | ❖ | İtimat: |
| ❖ | l.Teravih: | ||
| ❖ | 2.Tahiyyetü’l-Mescid: | ❖ | 2.Kıyam: |
| ❖ | 3.Evvâbin: | ❖ | 3.Kıraat: |
| ❖ | 4.İşrak: | ❖ | 4.Rukû: Kavme |
| ❖ | 5.Duhâ / Kuşluk: | ❖ | Tuma’nine: Rukûyü hakkıyla yapmak. |
| ❖ | 6.Teheccüd: | ❖ | 5.Secde: Celse – 7 âzâ üzerine- (alın, burun aynı |
| ❖ | 7.İstihâre: | anda vacib – iki ayak – iki diz – iki el | |
| ❖ | 8.Tesbih: | ❖ | Secde yeri 12 parmaktan daha yüksek olmamalı. |
| ❖ | 9.Hacet: | ❖ | İki secdeden biri terk edilirse namaz bozulur. |
| ❖ | 10.Yolculuk: | ❖ | Unutulmuşsa selamdan sonra hemen secde ve |
| ❖ | 11.Kusûf: Güneş tutulması namazı. Cemaatle | sehiv secdesi yapılır. | |
| kılınır. 2 Rek’at İ.Azam (hafî) – İmameyn (cehrî) | |||
| ❖ | 12.Husûf: Ay tutulması namazı. Bireysel | ❖ | 6.Kâde’i Ahire: |
| ❖ | 13.İstiskâ: | ❖ | Kâ’de ûla |
| ❖ | Teşehhüd | ||
| ❖ | 14:Mübarek gün-gece namazları: |
| ❖ Namazın Vacipleri
❖ 1.Namaza tekbir (Allahu Ekber) diyerek başlamak. (Diğer mezheplerde farzdır.) ❖ 2.Fatiha süresini okumak. (Diğer mez. farz) ❖ 3.Zamm-ı sûre okumak.(Diğer mez sünnet) ❖ 4.Fatiha’yı zammı süreden önce okumak ❖ 5.İmamın cehri olarak okuması gereken yerleri açıktan, hafi yerleri ise gizli okumak ❖ 6.Secdede alınla beraber burnu yere koymak ❖ 7.Ka’de-i ûlâ yapmak ❖ 8.Oturuşlarda Tahiyyat okumak ❖ 9.Tertibe riayet etmek (Diğer mezhepler farz) ❖ 10.Namaz sonunda selam vermek. ❖ (Sağa selamı vâcip sola selâmı ise sünnet) ❖ Huruc bi-sun’ih: Namazdan kendi isteği ve fiili ile çıkmak (İ.Azam’a göre göre geçerlidir.) ❖ 11.Kavme ve Celse yapmak (Hanefi) ❖ 12.Ta’dil-i erkâna uymak. ❖ (Ebu Yusuf ve diğer mezhepler farz) ❖ 13.Kunut tekbirini alıp kunut duasını okumak ❖ 14.Bayram namazında üç ilave tekbir almak ❖ 15.Sehiv secdesi yapmak ❖ 16.Tilavet secdesi yapmak ❖ Namazın Sünnetleri ❖ 1.Başlama tekbirinde elleri kaldırmak ❖ 2.Sağ eli sol elin üzerine koymak ❖ 3.Sübhanekeyi okumak. ❖ 4.Teavvüz – Besmele – Amin demek ❖ 5.Tesmi’ – Tahmid – İrsal yapmak |
| ❖ 6.Ruku ve secde tesbihlerini yapmak
❖ 7.Ayaklar arasında dört parmak açıklık olması ❖ 8.Rükûda sırtı düz tutup ve parmakları açarak dizleri tutmak. ❖ 9.Secdede yere önce dizleri, sonra elleri koymak ❖ 10.Oturuşlarda ayakları usulüne uygun getirmek ❖ (iftiraş=erkekler; teverrük=kadınlar) ❖ 11.Ka’de ve secde oturuşunda parmakları açmak ❖ 12. Secdede dirsekleri yere yaslamama ❖ 13.Tahiyyat esnasında La ilahe derken sağ el şehâdet parmağını kaldırmak ❖ 14.Salli – Barik ve Rabbena dualarını okumak ❖ 15.Selamlarda yüzü çevirmek ❖ 16.Sureleri sırasıyla okumak ❖ 17.Namazda önümüze sütre koymak ❖ Namazın Mekruhları ❖ 1.Özürsüz bir yere dayanmak, bir ayağı yerden kesmek, dizleri dikip oturmak, bir şeyi koklamak gözleri yummak, sağa sola bakmak ❖ 2.Özürsüz birkaç adım yürümek ❖ 3.Namazda bir şeylerle oynamak ❖ 4.Selamı baş ve el ile almak |
| ❖ 5.Namazda imamdan önce hareket etmek
❖ 6.Rükû ve secdede tesbihleri terk etmek ❖ 7.Tekbir ve zikirleri yerli yerince söylememek ❖ 8.Başkasına ait yerde ve elbiseyle namaz kılmak ❖ 9.Necasete karşı ve necaset yakınında kılmak ❖ 10.Zihni meşgul edecek bir yerde namaz kılmak ❖ 11.Başkasına karşı namaz kılmak ❖ 12.Geniş vakitte sofra hazırken namaza durmak ❖ 13.Tuvalet ihtiyacı varken namaz kılmak ❖ 14.Necaset bulaşan elbise ile namaz kılmak ❖ 15.Rükû ve secdede elbiseyi yukarı çekmek ❖ 16.Ateşe, resme, heykele karşı namaz kılmak ❖ 17.İkinci rekatın kıraatini birinciden uzun tutmak ❖ 18.Kur’an’daki sıraya uymamak ❖ Namazı Bozan Durumlar: ❖ 1.Namazda konuşmak ❖ 2.Hüşû dışında ağlayıp, inlemek ❖ 3.Özürsüz öksürmeye çalışmak ❖ 4.Yemek, içmek ❖ 5.Namazda amel-i kesîr yapmak ❖ 6.Özürsüz şekilde yönü kıbleden çevirmek ❖ 7.Kahkaha ile gülmek ❖ 8.Bayılmak veya delirmek ❖ 9.Okuyuş hatası yapmak ❖ Namazı Bozma: ❖ Başlanmış bir ibadeti mazeretsiz bozmak günahtır. ❖ Zaruret halinde namaz bozulabilir. ❖ Fâite: Özürsüz bir şekilde namazı kaçırmak ❖ Namazlarda Cem: ❖ Cem-i Takdim: |
| ❖ Cem-i Tehir: |
| ❖ Cem’i Sûri / Fiili Cem:
❖ Cuma Namazı : 622 – Ranuna Vadisi ❖ Cuma Namazının Vücub Şartları: ❖ Erkek – Hür – Mukim – Sağlıklı olmak- Mazeretli olmamak ❖ Cuma Namazının Sıhhat Şartları ❖ 1.Şehir ❖ 2.Cami ( Şafii ve Hanbeliler tek cami) ❖ 3.Cemaat ❖ Ebu Hanife, İmam Muhammed – 3 ❖ İmam Ebu Yusuf – 2 ❖ Malikiler – 12 ❖ Şafiî ve Hanbeliler – 40 |
| ❖ 4.Vakit – öğle (Hanbeli hariç – 1 mızrak boyu)
❖ 5.İmam ❖ 6.Hutbe ❖ Hutbenin Vacipleri: Hatibin hutbeyi abdestli ve ayakta okuması ❖ Bayram Namazı: ❖ Bayram namazı cuma farz olan kişilere vaciptir. ❖ Hanbelilerin bir görüşüne göre farz-ı kifaye, Şafiî ve Malikilere göre sünnet-i müekkededir. ❖ Hutbe namazdan sonra okunur ve sünnettir. ❖ Bayram namazı güneş yükseldiğinde başlayıp istiva vaktine kadar kılınabilir. ❖ İkişer rek’at olup, cemaatle kılınır ve cehridir. ❖ Ezan ve kamet yoktur. ❖ İmam ve cemaat niyet eder. ❖ Kasr-ı Salat: ❖ Ölçüt: Mekan – Mesafe ❖ Hükmü: Vacip, Maliki sünnet, diğerleri caiz ❖ Gerekçe: Meşakkat – Düzenin bozulması ❖ Vatan- Asli: ❖ Vatan-ı İkame: ❖ Vatan-ı Sükna: ❖ Kaza da seferilik gibidir. ❖ Seferi kişi imama uyarsa namazı tam kılar. ❖ Şafilerde niyet, mesafe ve yolculuk hariç gidilen yerde 4 gün kalma şartı vardır. ❖ Korku Namazı: ❖ Kaza Namazı: ❖ Zelletü’l-Kâri: ❖ CENAZE NAMAZI: ❖ Cenaze ile ilgili işlemler farz-ı kifayedir. ❖ Farzları: Kıyam – Tekbirler ❖ Cenazenin Yıkanması ve Kefenlenmesi ❖ Cenazenin hemen yıkanıp, kefenlenmesi gerekir. ❖ Şehitler yıkanmayıp elbiseleriyle defnedilirler. ❖ Vücudunun yarıdan fazlası bulunmalıdır. ❖ Ölü doğan çocuğun organları belirgin ise yıkanır ancak namazı kılınmaz, organları belirgin değilse yıkanmadan ve namazı kılınmadan defnedilir. ❖ Şafilere göre tek uzvu olsa bile cenaze yıkanır. ❖ Kadını kadın, erkeği de erkek yıkar. ❖ Gâsil yoksa kadın kocasını yıkayabilir ancak erkek karısını yıkayamaz, teyemmüm ettirir. |
| ❖ Karşı cins kadın ve erkeği hemcinsi yoksa karşı cins bezle teyemmüm ettirir.
❖ Mümeyyiz olmayan çocukları karşı cins yıkayabilir. ❖ Cenaze yıkama ücretsiz yapılmalıdır. ❖ Yıkama sonrası gusül alınması müstehaptır. ❖ Cenaze Namazının Hükmü ve Kılınışı ❖ Cenaze namazı kılmak farz-ı kifayedir. ❖ Akıl, bâliğ ve haber ulaşanlar yükümlüdür. ❖ Cenaze namazı için cemaat şart değildir. ❖ Şâfiî ve Hanbelilere göre gıyâbi cenaze namazı kılınır. ❖ İntihar edenin cenaze namazı kılınır. ❖ Namazın kerahet vakti kılınması mekruhtur. ❖ Musalla – Teşyî – Defin – Telkin ❖ Iskat-ı Salat (ihtilaf) ❖ Kabir Ziyareti ❖ Şehitlik ❖ Kefenleme Erkek: ❖ Kamis-İzar-Lifâfe ❖ Kefenleme Kadın: ❖ Kamis-İzar-Lifâfe-Baş Örtüsü-Göğüs Örtüsü ❖ İmam – Cemaat Durumları: ❖ Bir kimsenin imam olabilmesi için Müslüman, âkil, bâliğ, Kur’an’ı ezbere okuyabilmesi, erkek olması, özürlü olmaması gerekir. ❖ Mukim olup olmaması tercihe bağlıdır. ❖ İstihlaf: ❖ Münferid: ❖ Müdrik: (Muktedi) |
| ❖ Mesbuk: |
| ❖ Lâhik: |
| ❖ Erkeklerin Cemaatle Namaz Kılmasının Hükmü:
❖ Hanefi – Maliki: Müekked Sünnet ❖ Hanbeli: Farz-ı Ayn ❖ Şafii: Farz-ı Kifaye ❖ Muhazât / Muhazât-ı Nisa: |
| ❖ | Tertip Sahibi: | ❖
❖ ❖ ❖ |
d.Mekruh:
Ramazan Bayramı l.gün Kurban Bayramı günleri Hayız / Nifas hali |
| ❖ | Tilavet Secdesi: ( 14 sure) | ❖
❖ |
Sadece Aşure günü Sadece Cuma günü / tek gün |
| ❖ | Sehiv Secdesi: | ❖ | Şek günü |
| ❖ | Hanefilerde vacib, diğerlerinde ise sünnettir. | ||
| ❖ | Farzları te’hir, vacipleri terk veya te’hir | ❖ | Savm-ı Visâl |
| ❖ | Rûkün tekrarı | ||
| ❖ | Rükünde takdim / te’hir | ❖ | Terviye ve Arefe günü (Hacılar için) |
| ❖ | Rek’at sayısında tereddüd | ❖ | Kocadan izinsiz nafile |
| ❖ | Ara verme | ❖ | Hastalık hali |
| ❖ | Unutulan secde | ||
| ❖ | Vacipleri terk durumunda yapılır. | ❖
❖ |
Orucun Şartları
Vucüb: Müslüman – Âkil- Bâliğ |
| ❖ | ORUÇ: | ❖ | Eda: Mukim – Sağlıklı olma – güç yetirme |
| ❖ | Savm / Sıyam – Sâim – 623 / 624 | ❖ | Sıhhat: Niyet – Hayız ve nifas halinde olmama |
| ❖ | Bakara 183/184 | ||
| ❖ | Riyânın en az olduğu ibadet | ❖ | Oruçta Niyet: |
| ❖ | Reyyân | ❖ | Ramazan orucu, muayyen adak orucu ile nafile |
| ❖ | Teabbudî yön | oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile | |
| ❖ | Ru’yeti Hilal | ❖ | ertesi gün istiva vaktine kadarki süredir. Kaza, kefaret ve bir zamana bağlı olmaksızın |
| ❖ | İhtilaf-ı Metâli | ❖ | adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Şafilere göre ise nafile dışındaki tüm oruçlara |
| ❖ | Rûknü: İmsak | imsak vaktine kadar niyet edilmelidir. | |
| ❖ | Rûkün sebebi – vakit | ❖ | Fidye: |
| ❖ | Oruç Çeşitleri: | ||
| ❖ | a.Farz: | ❖ | İtikaf: |
| ❖ | Ramazan orucu, kazası ve kefareti | ||
| ❖ | Diğer kefaretler | ❖ | Iskat-ı Savm: |
| ❖ | (Muayyen – Gayr-ı muayyen) | ❖ | Fitre / Fıtır Sadakası: |
| ❖ | Kaza orucu: | ||
| ❖ | Hanefi – Ömri | ❖ | Hanefilere Göre Fitre Verilmeyenler: |
| ❖ | Şafi – Fevri | ❖
❖ |
a. Usûl ve furûya
b. Eşe |
| ❖ | b.Vacib: | ❖ | c.Zenginlere |
| ❖ | Nezir / Adak | d.Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa | |
| ❖ | Bozulan nafilenin kazası | ❖ | Şâfilere ve Ebu Yûsuf’a göre, Müslüman |
| ❖ | (Maliki – Farz, Şafi – caiz) | olmayana da verilemez | |
| ❖ | (Muayyen – Gayr-ı muayyen) | ❖ | Oruç Tutmamaya/Bozmaya İzin Veren Haller |
| ❖ | c.Nafile: | ❖ | Yolculuk |
| ❖ | Şevval | ❖ | Hastalık |
| ❖ | Muharrem orucu | ❖ | Yaşlılık |
| ❖ | Eyyam-ı Bîd | ❖ | Aşırı açlık veya susuzluk |
| ❖ | Pazartesi / Perşembe | ❖ | Hamilelik veya emzirme |
| ❖ | Zilhicce 1…9 | ❖ | Savaş hali |
| ❖ | Haram Aylar | ❖ | Meşakkatli işler |
| ❖ | Üç Aylar | ❖ | Tehdit altında olmak |
| ❖ | Davud Orucu |
| ❖ Hem Kaza Hem Kefaret Gerektiren Durumlar
❖ 1.Cinsî münasebette bulunmak. ❖ 2.Yemek, içmek veya ilâç yutmak. ❖ 3.Ağza giren kar, yağmuru isteyerek yutmak. ❖ 4.Tütün ve benzerlerini içmek. ❖ 5.Enfiye çekmek. ❖ 6.İçyağı, pastırma veya çiğ et yemek. ❖ 7. Susam tanesi kadar bir şeyi yutmak ve yemek. ❖ 8.Az tuz yemek. ❖ 9.Bir kimsenin tükürüğünü, ağız suyunu yutmak. ❖ Yalnız Kaza Gerektiren Durumlar ❖ 1.Mazerete dayalı bozulan oruçlar ❖ 2.Abdest alırken boğaza su kaçması ❖ 3.Çiğ pirinç yemek ❖ 4.Beslenme amacı taşımayan veya mutat olmayan şeylerin yenilip içilmesi (toprak) ❖ 5.Başlanan nafile orucun bozulması ❖ 6.Mukimken oruca başlayıp, seferde bozmak ❖ 7.Ağza kaçan yağmur ve kar tanelerinin istemeyerek yutulması ❖ 8.Kulağa ve göze damla damlatmak (ihtilaf) ❖ 9.Derideki yaraya merhem sürmek (ihtilaf) ❖ 10.İğne yaptırmak (ihtilaf) ❖ 11.İsteyerek, zorlayarak ağız dolusu kusmak ❖ 12.Dişi kanayanın ağzındaki kanı yutmak ❖ 13.İmsak vaktinin bittiğini bilmeden yiyip içmek ❖ 14.Güneş battı zannederek orucunu bozmak ❖ 15.Dişlerde kalan nohut kadar şeyi yutmak ❖ 16.Hap ve pastil kullanmak ❖ 17.Oruçlu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devam etmek ❖ 18.İmsaktan sonra niyet edenin, gün içinde orucunu kasten bozması ❖ 19.Burundan genze giden kanı yutmak ❖ 20.Bayılanın veya uyuyanın ağzına su akıtmak ❖ 21. Ağzına giren gözyaşı veya terin tuzluluğunu hissetmek veya yutmak ❖ Orucu Bozmayan Durumlar ❖ 1. Oruçlu olduğunu unutarak yemek ve içmek ❖ 2. Deriye sürülen merhem (ihtilaf) ❖ 3. İstemeyerek boğazına toz ve duman girmesi ❖ 4. Kendiliğinden gelen kusma ❖ 5. Uyurken ihtilâm olmak ❖ 6. Geceleyin ihtilam olup sabah yıkanmak ❖ 7. Dişlerde kalan nohuttan az olan şeyi yutmak ❖ 8. Ağzındaki tükürüğü yutmak. ❖ 9. Ağzına gelen balgamı yutmak ❖ 10. Burna gelen akıntıyı içine çekip yutmak ❖ 11. Göze ilâç damlatmak ❖ 12. Kan aldırmak ❖ 13. Gözlerine sürme çekmek |
| ❖ ZEKAT:
❖ Tathir – Tezkiye ❖ 623 / 624 – Bakara 43 ❖ Namazla birlikte zikredilir. ❖ Rüknü: Temlik ❖ Zekatın Mükellef Açısından Vücub Şartları ❖ 1.Müslüman olmak ❖ 2.Hür olmak ❖ 3.Âkil – Bâliğ olmak ❖ İbadetlerdeki şartlar zekat için de geçerlidir. ❖ Ancak cumhur akıl ve buluğ şartının zekat için söz konusu olmadığını kabul eder. ❖ Ebu Hanife ise öşür zekatı haricindeki zekat türlerinde akıl ve ergenliği şart koşmuştur. ❖ Zekatın Mal Açısından Vücub Şartları: ❖ 1.Tam mülkiyet: ❖ Alacaklar: ❖ a.Deyn-i Kavi: Borçlar – 1/5’i tahsil edilmeli ❖ b.Deyn-i Mütevassıt: Kiralar – Nisaba ulaşınca ❖ c.Deyn-i Zayıf: Mehir / Diyet – Tahsil edilince ❖ 2.Nema: (Nâmi mal) Hakiki – Takdiri / Hükmi ❖ 3.Havâici asliyye: ❖ Malın değeri ❖ Malın geliri ❖ 4.Nisab: Zenginlik ölçüsü – 20 miskal altın / 200 dirhem gümüş ❖ Nisab-ı Gınâ: Yükümlülük doğuran oturmuş zenginlik ❖ Nisab-ı İstiğnâ: Önleyici, oturmamış, asgari zenginlik ❖ 5.Havelanü’l-havl: Kameri yıl esas alınır. ❖ Toprak ürünleri (hasat) ve madenler, define ve deniz ürünlerinde (bulunduğunda) havl-ı havelan şartı yoktur. ❖ 6.Borç karşılığı olmama ❖ Emval-ı Batına: Altın, gümüş ve ticaret malları gibi gizli mallardır ❖ Emval-ı Zahire: Madenler, hayvanlar ve toprak ürünleri gibi açık mallar. ❖ Borç Allah’a (adak – kefaret – fitre – hac) ve şahıslara karşı ise nisaptan düşülür. ❖ Nezir, kefaret ise nisaptan düşülmez. ❖ Şafilere göre hiçbir borç zekata engel değildir. ❖ Misli Mal: Birbirinin yerine geçen mallar. ❖ Kıyemi Mal: Misli olmayan mallar. ❖ Adedi Mal: Sayıyla alınıp satılan mallar. ❖ Keyli Mal: Hacim ölçüleriyle ölçülen mallar. |
| ❖ Hangi Mallara Ne Oranda Zekat Verilir?
❖ Altın ve Gümüş %2.5 oranında ❖ (Diğer mezheplerde ziynetin zekatı verilmez.) ❖ Para, değerli kağıtlar %2.5 oranında ❖ Ticaret malları %2.5 oranında ❖ Toprak ürünleri / Öşür ❖ (Hanefi – nisab yok, diğerleri 5 vesk 653 kg) ❖ Doğal sulama ürünlerinde %10 oranında ❖ Masraflı sulanan ürünlerde %5 oranında ❖ Tarım ürünleri zekatında sadece masraflar düşülür, diğer borçlar düşülmez. ❖ Bal %10 oranında ❖ Madenler %20 oranında, (rikaz) ❖ Eriyen madenden zekatı verilir (altın, gümüş, bakır, demir, kurşun, kalay, civa vb. ❖ Ateşte erimeyen veya sıvı madenden zekat verilmez. (kireç, mermer, tuz, elmas) ❖ Gömü (lukata) ve Mevat %20 oranında, ❖ Deniz Ürünleri %20 oranında, ❖ Küçükbaş hayvanlarda 40’da bir oranında, ❖ Büyükbaş hayvanlarda 30’da bir oranında, ❖ Deve 5 tanede 1 küçükbaş olarak zekat verilir. ❖ Saime: ❖ Ma’lûfe: ❖ Âmile: ❖ Zekat ayni veya nakdi olarak verilebilir. ❖ Zekatın Sıhhat Şartları: ❖ 1.Niyet: ❖ Hanefi / Şafi : Ödeme anı ❖ Maliki / Hanbeli: Ödemeden önce ❖ 2.Ödenene / ehline temlik ❖ Zekat Kimlere Verilir: ❖ Sadakalar (zekât gelirleri) ancak şunlar içindir: ❖ «Yoksullar, düşkünler, sadakaların toplanmasında görevli olanlar, kalpleri kazanılacak olanlar, âzat edilecek köleler, borçlular, Allah yolunda (çalışanlar) ve yolda kalmışlar. İşte Allah’ın kesin buyruğu budur. Allah bilmekte ve hikmetle yönetmektedir.» Tevbe 60 ❖ Zekat Kimlere Verilmez: ❖ Zenginlere ❖ Birinci derece yakınlar (usûl – furû) ❖ Eş ❖ Kurumlar ❖ Hz.Peygamber’in yakınları ❖ Gayr-ı müslim ❖ Zekatı ödenmesi fevridir. ❖ Sadaka: ❖ Sadaka-i Cariye: |
| ❖ Vakıf: İslâm ülkelerinin toplum ve kültür hayatında önemli rol oynayan hayır müessesesi.
❖ Mütevelli: Vakıf işlerini yürüten görevli. ❖ HAC: ❖ 631 – Hz.Ebubekir – Ali İmran 97 ❖ Haccı Mebrur ❖ Nüsük – Menâsik ❖ Hikmeti ❖ Vücub Şartları: ❖ Müslüman – Âkil – Bâliğ – İstitaat ❖ Eda Şartları : ❖ Sağlıklı – Yol güvenliği – Ârizi engel olmaması Kadınlara özel durumlar ( mahrem – iddet) ❖ Sıhhat Şartları: ❖ İhrama girmek – Belirli Zaman – Belirli Mekan ❖ Mezheplere Göre Haccın Farzları: ❖ İhram – Arafat Vakfesi – Ziyaret Tavafı (İfada) ❖ Maliki – Hanbeli: İhram – Arafat Vakfesi – Ziyaret Tavafı (İfada) – Say’ ❖ Şafi: İhram – Arafat Vakfesi – Ziyaret Tavafı (İfada) – Say’ – Halk ve Taksir – Tertip ❖ Haccın Farzları: ❖ 1.İhram ❖ Niyet ve Telbiye olması gerekir. ❖ Hanefilere göre mikattan önce ihrama girilir, diğer mezhepler göre mikatta girilmelidir. ❖ Mikatta Hac veya Umreye niyet edilip 2 rek’at namaz kılındıktan sonra telbiyeye başlanır. ❖ Telbiye akabe cemresine ilk taş atılmasıyla, Umrede ise tavafa başlanınca biter. ❖ Muhrim ❖ Âfâki ❖ Hıll ❖ Hılî ❖ İzar ❖ Rida ❖ Izdıba ❖ İhram Yasakları : ❖ 1.Erkeklerin dikişli elbise giymeleri. ❖ 2.Erkeklerin başlarını örtmeleri, eldiven, çorap v topuklu ayakkabı giymeleri. ❖ 3.Kadınların yüzlerini örtmeleri. ❖ 4.Traş olmak, tüy koparmak, tırnak kesmek. ❖ 5.Güzel koku sürmek. ❖ 6.Şehevi söz söylemek, cinsi ilişkiye girmek. ❖ 7.Tartışmak, kavga etmek (cedel – fusuk) ❖ 8.Haremdeki büyüyen bitkileri koparmak |
| ❖ | Umrede İhramdan Çıkma: | ❖ | 4.Halk ve Taksir |
| ❖ | Say – traş – ihramdan çıkma | ❖ | 5.Sader Tavafı |
| ❖ | Hacda İhramdan Çıkma: | ||
| ❖ | İlk Tahallül : İfrat Haccı | ❖ | Bunların dışında; |
| ❖ | (Akabe cemresine taş – traş – ihramdan çıkma) | ❖ | Mikatlarda ihrama girme |
| ❖ | Kıran ve Temettü Haccı (Akabe cemresine taş | ❖ | Arafat’ta öğle / akşam arası kalmak |
| atma – hedy kurbanı – traş – ihramdan çıkma) | ❖ | Ziyaret Tavafındaki son üç tavaf | |
| ❖ | Cinsel yasaklar hariç diğer yasaklar kalkar. | ❖
❖ |
Ziyaret Tavafını Bayram günleri yapmak Tavafa H.Esved’den başlamak |
| ❖ | İkinci Tahallül: | ❖ | Tavaf sonrası namaz |
| ❖ | Ziyaret tavafından sonra | ❖ | Kıran ve Temettü için Hedy kurbanı |
| ❖ | Tüm yasaklar kalkar. | ❖ | Hedy Kurbanı: |
| ❖ | 2.Arafat Vakfesi: Zilhicce 9 – Arefe Günü | ❖ | Harem sınırlarında kesilir. |
| ❖ | Fevât | ❖ | Ama dışında dağıtılabilir. |
| ❖ | Cem-i Takdim | ❖ | Kesemeyen 3+7= 10 gün oruç tutar. |
| ❖ | Hutbe | ❖ | Hedy kurbanı Temettü ve Kıran Haccı yapanlar |
| ❖ | Hükümler | ❖ | için vacib, İfrad Haccı yapanlar için sünnettir. Ceza, ihsar ve adak hedyi kesen kişi kurban |
| ❖ | 3.Ziyaret Tavafı: (İfada Tavafı): | etinden yiyemez. | |
| ❖ | Kurban B. l.Günü Fecri Sadık—Ölünceye kadar | ||
| ❖ | Kudüm | ❖ | Haccın Müstakil Sünnetleri |
| ❖ | Sader | ❖ | 1. Kudum tavafı |
| ❖ | Umre | ❖ | 2. Mekke, Arafat ve Mina’da hutbe okunması. |
| ❖ | Nezir | ❖ | 3. Arefe gecesi Mina’da gecelemek |
| ❖ | Nafile | ❖ | 4. Bayram gecesi Müzdelife’de gecelemek |
| ❖ | İlk üç günde yapılması Hanefilere göre vacip, | ❖ | 5. Bayram günlerinde Mina’da kalmak. |
| diğer mezheplere göre sünnettir. | ❖ | 6. Telbiye | |
| ❖ | Yapılmazsa dem kesilir. | ||
| ❖ | Metâf | ❖ | İhram Yasaklarının İhlali Ve Cezalar |
| ❖ | Teyâmün | ❖ | Hac ve umrede yasak olan fiillerin işlenmesine |
| ❖ | Hatim (Hicr-i İsmail) | cinâyet denir. | |
| ❖ | Mizâb-ı Kabe | ||
| ❖ | Makam-ı İbrahim | ❖ | 1.Hac ve Umrenin Bozulması |
| ❖ | Remel | ❖ | Hacda Arafat vakfesi öncesi, umrede tavaf |
| ❖ | Mültezem | öncesi cinsel ilişki yasağı ihlal etmek. | |
| ❖ | İstilâm | ❖ | Hac ve umre bozulur. |
| ❖ | Şavt | ❖ | Kişi hac ve umreye bozulmamış gibi devam edip |
| ❖ | Tavaf | tamamlar ve kurban keser daha sonra bu hac veya umreyi kaza eder. | |
| ❖ | Hac Çeşitleri | ||
| ❖ | 1.Bağlayıcılık Bakımından: | ❖ | 2.Bedene Gerektiren Cezalar |
| ❖ | Farz – Vacib – Nafile | ❖
❖ |
Arafat vakfesi sonrası cinsel ilişki yasağını ihlali Ziyaret tavafını cünüb veya âdetli olarak yapmak |
| ❖ | 2.Eda Bakımından: | ❖ | (Bunu yapan tavafı yenilemezse bedene kurban |
| ❖ | İfrad | eder, tavafı yenilerse ceza düşer.) | |
| ❖ | Kıran | ||
| ❖ | Temettü (Terviye – Ten’im) | ❖
❖ |
3.Dem Gerektiren Cezalar
Kudüm ve Sader tavafını cünüp yapmak |
| ❖ | Haccın Vacipleri | ❖ | Ziyaret tavafı yapmadan cinsel ilişki |
| ❖ | 1.Say’ yapmak ( Mes’a – Hervele – ihramlı – ihramsız – tavaftan önce – sonra) | ❖
❖ |
Umre tavafının dört şartından sonra cinsel ilişki Dikişli elbiseyi tam gün giymek |
| ❖ | 2.Müzdelife Vakfesi | ❖ | Bir uzvun tırnaklarını kesmek |
| ❖ | 3.Remy-i Cimar | ❖
❖ |
Bir uzva güzel koku sürmek Vücuttan kıl koparmak |
| ❖ Erkeklerin başını örtmesi
❖ Saç ve sakalın /’ünden daha fazlasını traş etmek ❖ (Kurban – 6 fakir – 3 gün oruç) ❖ Vacipleri terk etmek veya vaktinde yapmamak. ❖ 4.Sadaka Gerektiren Cezalar (Fıtır) ❖ Bir uzuvdan az koku sürmek ❖ Dikişli elbiseyi bir günden az giymek ❖ Saç ve sakalın /’ünden daha azını traş etmek ❖ Bir tırnak kesmek ❖ Kudüm ve Sader tavafını abdestsiz yapmak ❖ Veda tavafında şavtları terketmek ❖ Cemrelerde eksik taş atmak ❖ Başkasını traş etmek veya tırnaklarını kesmek ❖ Bit – çekirge gibi haşerat öldürmek ❖ 5.Bedel Gerektiren Cezalar ❖ Av hayvanlarını öldürmek (su ürünleri hariç) ❖ Haremdeki bitkileri kesmek ❖ Bedel Haccı: ❖ Haccı Tamamlayamama: ❖ Fevat: Vaktinde Arafat’a yetişememe. ❖ Böyle durumlarda iade gerekir. ❖ İhsar / Muhsar: Haccı engelleyen durum ❖ Böyle durumlarda iade ve dem gerekir. ❖ Not: K.Kerim’de Ehl-i Kitab’a namaz, zekat, oruç ve kurban ibadetleri emredildiği belirtilirken, hac ibadetinin emredildiğinden bahsedilmemiştir. ❖ Umre: Hükmü Sünnettir. ❖ Farzları: İhram – ziyaret tavafı ❖ Şâfi: İhram – ziyaret tavafı – say – halk ve taksir ❖ Hac ve Umre Arasındaki Farklar: ❖ 1.Hac farz, umre sünnettir. ❖ 2.Hac yılda bir kez, umre daha fazla yapılır. ❖ 3.Haccın belirli zamanı vardır, umrenin yoktur. ❖ 4.Umre’de Arafat Vakfesi, Müzdelife Vakfesi, şeytan taşlama, kurban, cemler, sader ve kudüm tavafı yoktur. ❖ Kurban: ❖ Kevser Suresi ❖ Hanefilerde vacib – diğerleri sünnet ❖ Vücub Şartları: ❖ Müslüman – Âkil – Bâliğ – Mukim – Nisab ❖ Kurban olabilecek hayvanlar Kur’an’da “behîmetü’l-enâm” olarak ifade edilir. |
| ❖ Kurbanlık Hayvanın Özellikleri:
❖ Mülk olması gerekir ❖ Belirli yaşta olmalı ❖ Belirlenmiş vakitte kesilmeli ( Eyyam-ı Nahr) ❖ Kusur olmamalı ❖ Kurbanlık Hayvan Kusurları ❖ Kör olmamalı ❖ Topal olmamalı ❖ Kötürüm olmamalı ❖ Zayıf ve düşkün olmamalı ❖ Boynuz veya boynuzları kökünden kırılmamalı ❖ Dişleri dökük olmamalı ❖ Dili, kuyruğu veya kulağının üçte birinden fazlası kesik olmamalı ❖ (kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu) ❖ Hastalığı olmamalı ❖ Hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması memelerinin yarıdan daha azının olmaması, kurban edilmesine engel değildir. ❖ Not: Ortak olarak kurbana giren kişilerin hepsinin kurban kesme niyetinde olmalıdır. ❖ Not: Erkek, kadın, çocuk ve Ehl-i Kitap olan kişi kurban kesebilir. ❖ Not: Hanefilere göre Kurban Bayramı’nın 3.günı akşamına kadar kurban kesilebilir. ❖ Not: Zahirilere göre Ehli kitabın kestiği hayvanın eti yenmez. ❖ Kurban Çeşitleri ❖ 1.Adak / Nezir: ❖ 2.Akika / Nesike: ❖ 3.Hedy: ❖ 4.Şükür: ❖ 5.Udhiye: ❖ 6.Tatavvu: ❖ 7.Kabir: |
