MEZHEPLER TARİHİ ÇIKMIŞ ALAN SORULARI
1) Allah’ın zatından ayrı sıfatları yoktur. Kur’an
yaratılmıştır. Allah’ın ahirette görülmesi imkânsızdır.
Bu görüşlere sahip inanç ekolü, aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Haricîlik
B) Mutezile
C) Selefiyye
D) Eşarilik
E) Cebriyye Cevap: B
2) Kapalı toplum yapısına sahip mezheplerde dini
yaşam, büyük bir gizlilik prensibi içerisinde
yürütülmekte ve temel inanç esasları, mezhep
mensubu olmayanlardan gizlenmektedir. Öyle ki
mezhebin sırlarının ifşa edilmesi veya layık olmayan
kimselere verilmesi emanete ihanet olarak kabul
edilmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada belirtilen
özellikte bir mezheptir?
A) Zeydîlik
B) Kadiyanilik (Ahmedilik)
C) Vehhabilik
D) Bahailik
E) Nusayrilik Cevap: E
3) İmamiye Şiası’nın “imamet konusunda kendileri gibi
düşünmeyenlerle ilişkiyi kesmeleri, kendileri gibi
düşünenlerle de dostluk kurmaları” anlamındaki
temel prensibi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Takıyye – Azimet
B) Beda – Recat
C) Efdal – Mefdul
D) Tevelli – Tebberî
E) Gaybet-i Suğra – Gaybet-i Kübra Cevap: D
4) Dürzilere göre ölüm, sadece insanın bedeni için söz
konusudur. Buna karşın insanın ruhu hiçbir zaman
ölmez; bir bedeni terk ettiğinde hemen yeni bir
beden edinir. Ancak ruhun, insan dışındaki varlıkların
bedenine geçmesi kesinlikle söz konusu değildir. bu
geçiş, aynı cinsler arasında gerçekleşi. Erkek ruhu
erkek bedenine, kadın ruhu ise kadın bedenine geçer.
Bu parçada anlatılan Dürzi inancı, aşağıdakilerden
hangisiyle adlandırılır?
A) Tekammus
B) Tenasüh
C) Reenkarnasyon
D) Karma
E) Tahavvül Cevap: A
5) Mutezile’nin beş esasından birisi olan adalet, şer ve
zulüm gibi fiillerin Allah’a nispet edilemeyeceğini,
kulun iradi fiillerinin Allah’ın değil, insanın bir eylemi
olduğunu ifade etmektedir. Buna göre Allah, insana
eylem gerçekleştirme gücünü önceden vermiş olup
kişi özgür iradesini kullanmak suretiyle istediğini
yapmaktadır.
Mutezile’nin bu anlayışının oluşumunda
aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?
A) Emevilerin uyguladığı politikalar
B) Eski İran geleneği
C) Felsefi metinler
D) İmamet ve hilafet tartışmaları
E) Ehli-Kitap’la yaşanan tartışmalar Cevap: A
6) Vehhabiliğin kurucusu Muhammed b. Abdilvehhab’a
göre iman ve amel bir bütündür. Bu yüzden imanın
ameller vasıtasıyla hayata yansıması ve her türlü
bidatten arındırılması gerekir. Vehhabiler bu ilkeyi
toplumsal yaşama da taşımışlar; türbe ve mezar
ziyareti, nazarlık ve muska takma, resim ve heykel
yapma gibi uygulamalara karşı çıkmışlardır.
Bu tutum, aşağıdaki prensiplerden hangisiyle
doğrudan ilişkilidir?
A) Mead
B) Tevhid
C) İlim
D) Takva
E) Tasdik Cevap: B
7) İnsanlar arasındaki tutum, duygu, davranış ve
düşünce farklılığı, içinde yaşadıkları toplumsal yapıyla
birleşince onların dini hayatlarının farklı
biçimlenmesine neden olabilmektedir. Örneğin hızlı
toplumsal değişim, asabiyet ve katı dindarlığın bir
araya geldiği tepkisel – kabilevi yapı farklı bir din
anlayışının ortaya çıkmasına yol açabilir.
Aşağıdaki mezheplerin hangisinde bu türden bir
yaklaşım belirgindir?
A) Vehhabilik
B) Dürzilik
C) Bahailik
D) Yezidilik
E) Ahmedilik Cevap: A
8) Şii iddialara göre Hz. Peygamber Veda Haccı dönüşü
yoldayken “Ey Peygamber! Rabbinden sana indirileni
tebliğ et; eğer bunu yapmazsan O’nun elçiliğini
yapmamış olursun. Allah seni insanlardan korur…”
(Maide, 5:67) ayeti nazil olur. O da, bunun üzerine
kafileyi durdurur ve yüksekçe bir yere çıkarak “Ey
Müslümanlar ben kimin mevlası isem Ali de onun
mevlasıdır.” buyurur.
Şiilerin Hz. Ali’nin imametini temellendirmede
kullandıkları bu iddia, aşağıdakilerden hangisiyle
adlandırılmaktadır?
A) Garanik
B) Harre
C) Gadir-i Hum
D) Müreysi
E) Kırtas Cevap: C
9) Allah’ın pek çok sıfatı vardır; ancak bu sıfatlar O’nun
zatından ayrı düşünülmemelidir. Aksi takdirde O’nun
zatından bağımsız başka ezeli varlıklar olduğu neticesi
çıkar ki bu, tevhide aykırdır. Bu sebeple, Allah
hakkında konuşurken “Allah, kudret sahibidir.”
denmemeli; “Kadirdir.” denmelidir.
Bu görüşlere sahip bir kimsenin aşağıdaki düşünce
ekollerinden hangisine mensup olması beklenir?
A) Sıfatiyye
B) Maturidilik
C) Eşarilik
D) Mutezile
E) Vehhabilik Cevap: D
10) Tarihsel süreçte yaşanan ve toplumsal muhayyilede
kalıcı izler bırakan bazı olayların, mezheplerin
doğuşuna doğrudan tesir ettiği, hatta asırlar boyunca
varlığını koruyacak bir kimlik inşasının temelini
oluşturduğu görülmektedir. Kerbela olayı bu
durumun en dikkat çeken örneklerinden biridir. Öyle
ki bu olay hem Şiiliğin oluşumunu tetiklemiş hem de
zamanla Şii kimliğin ana sabitelerinden biri haline
gelmiştir.
Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
arasında benzer ilişki söz konusudur?
A) Nehrevan Savaşı – Haricilik
B) Abdullah b. Zübeyr Olayı – Mürcie
C) Cemal Vakası – İsmaililik
D) Harre Vakası – Nusayrilik
E) Zenc İsyani – Yezidilik Cevap: A
11) Dede Garkın sayesinde Vefailik Tarikatı, Alaeddin
Keykubad’ın takdirini kazanmış ve bu sayede oldukça
güçlenmiştir. Ancak onun halifelerinden Baba İlyas’ın
sürekli Anadolu Selçuklu yönetimini eleştirmesi ve
özellikle dini bilgisi zayıf kişileri etkileyerek dini –
siyasi bir isyan başlatması tarikat için dönüm noktası
olmuştur. Bu olay bir taraftan devletin güçsüz
düşürek Moğolların Anadolu’yu istilasına zemin
hazırlarken diğer taraftan da tarikatın devlet
tarafından takibe uğrayarak zayıflamasına ve etkisini
kaybetmesine yol açmıştır.
Bu parçaya göre, dini duyguları kullanarak insanları
etkilemeye çalışan kişilerle ilgili aşağıdakilerin
hangisi söylenemez?
A) Yöneticilerin iyi niyetlerini istismar edebilirler.
B) Dini konularda bilgisi az olan kişiler üzerinde daha
etkilidirler.
C) Dini, dünyevi menfaatlerine ve siyasi emellerine
araç olarak kullanırlar.
D) Genellikle gerçek niyetlerini belirli bir güce
ulaşana kadar açığa çıkarmazlar.
E) Dindar insanların zulme maruz kaldığı
dönemlerde daha etkilidirler. Cevap: E
