♦ CEBRİYYE:
♦♦♦ Ca’d bin Dirhem ve Cehm bin Safvân
♦ Emeviler tarafından desteklendiler.
♦ Görüşleri:
♦ İmanın rüknü Allah’ı bilmektir, küfür bilmemektir.
♦ Allah’ın sadece zâtı ezelidir, sıfat ve isimleri değil
♦ Allah hâdis olanların sıfatlarıyla nitelenemez.
♦ Mücessime ve Müşebbihe’ye karşıdırlar.
♦ Kur’an mahluktur.
♦ İnsan fiillerinde fâil değildir, tek fâil Allah’tır.
♦♦♦ Cennet ve cehennem geçicidir.
♦ Ru’yetullah ve şefaat kabul edilmez.
♦ Kabir azabı yoktur.
♦ İnsanın özgür iradesi yoktur.
♦ İnsan rüzgarın önündeki kuru yaprağa benzer.
♦♦♦ Maturudi ile önemini yitirmiştir.
♦♦♦ Ehl-i isbât tabiri daha çok ilâhî sıfatları ispat eden kelâmcılar için kullanılır.
♦♦♦ Ca’d bin Dirhem:
♦♦♦ İlahî sıfatlar, Halku’l-Kur’ân ve İnsanların Fiilleri gibi itikadî mevzuları tartışmaya açan kelâmcılardan biri olup tabiûn neslindendir.
♦♦♦ Zındık – Mülhid kabul edilmiştir.
♦♦♦ Ca’d B. Dirhem’in Bazı Görüşleri
♦♦♦ Allah Teâlâ’nın zatı dışında kadîm sıfatları yoktur.
♦ Allah, yaratıklara asla benzemez.
♦ İnsanın yaptıkları tamamen kendisine aittir.
♦♦♦ Kuran-ı Kerim mahluktur.
♦ Cehm bin Safvân
♦♦♦ İlk kelamcılardan olup Cehmiyye’nin kurucusudur.
♦♦♦ Sıfatların inkarı, Kur’ân’ın yaratılmışlığı ve insan iradesini reddetme gibi düşünceleri vardır.
♦♦♦ Kullar mutlak cebr altındadır.
♦♦♦ İman, Allah’ı bilmek, küfür bilmemektir.
♦♦♦ Allah’ı bilip sonra diliyle inkar eden, küfre düşmez.
♦♦♦ Allah ahirette görülmeyecektir.
♦ Kabir azabı, sırat ve mizân yoktur.
♦♦♦ Akılla nassın çatışmasında aklı temel alır.
