ŞİA / ŞİİLİK – İslam Mezhepler Tarihi

ŞİA / ŞİİLİK:
♦♦♦ Hz.Peygamberin vefatı sonrası Hz.Ali ve Ehl-i beytini halifeliğe en layık olarak gören topluluk.
♦♦♦ Râfizîler:
♦ Emevilere karşı ayaklanan Zeyd bin Ali’yi yalnız bırakan ilk İmâmîler’e, daha sonra bütün Şii fırkaları ve bazı bâtınî gruplarına verilen isimdir.
♦ Sebeiyye:
♦♦♦ Abdullah bin Sebe’ye nisbet edilen ve Hz. Ali’nin ilâhlığı, ölümsüzlüğü, Hz. Peygamber tarafından vasî tayin edildiği, ölmeyip geri döneceği gibi düşünceleri ileri süren aşırı bir fırkadır.
♦ Şiiliğin Ortaya Çıkışı:
♦ Gadir-i Hum Olayı ♦♦♦ Kırtas Olayı
♦ Sakaleyn Hadisi
♦♦♦ Tathir Ayeti «Peygamberin ev halkı» (Ahzab 33)
♦♦♦ Kerbelâ Olayı
♦ Bazı Şia Fırkaları :
♦ Zeydiye – İsmailiye – İsna Aşeriye / İmamiye ♦♦♦ Caferilik – Nusayrilik – Dürzilik – Yezidilik
♦ Karâmita – Bâtıniyye
♦♦♦ Şia’nın Temel Görüşleri:
♦♦♦ -Hz.Ali en faziletli sahabedir.
♦ -Hilafet ve imamet seçimi rükündür.
♦ -Nasla tayin edilen imamlar masumdur.
♦ -İlk üç halife zalim ve gasıptır. (Zeydiyye hariç)
♦ -Vesâyet
♦ -Rec’at
♦ -Azimet – Takiyye
♦ -Tevelli – Teberri
♦ -Bedâ: Allah’ın ilim, irade ve tekvîn sıfatlarında değişmeler meydana gelebileceğini ifade eden kelâm terimidir. (Muhtar es-Sekafi)
♦♦♦ -Meâd:
♦ Ahiret hayatı, berzah hayatı, kıyamet, diriliş vardır.
♦♦♦ Mizan, sual , sırat, cennet, cehennem haktır.
♦ Kabirde imamın kim sorulur.
♦ Ahirette hesabı imamlar görecektir.
♦ Nebi ve İmamlara hesap sorulmayacaktır.
♦ -Tefvîz:
♦ a.Alemin yaratılışı ve idaresinin, âhirette ceza ve mükâfat verme işinin Hz. Peygamber ile Hz.Ali ve imamlara havale edilmesidir. (Müfevvida)
♦♦♦ b.İradî fiillerin tamamen insanlara bırakılmasıdır. ♦♦♦ Mutezile – Temizi Mutlak
♦ Maturidilik – Tefvizi Mutevassıt
♦ -Gaybet: 12.imamın ortadan kaybolmasıdır.
♦ a.Gaybet-i Suğra: 12.İmam ile Şiiler arasındaki iletişimi sefirlerin yerine getirdiği dönemdir.
♦ b.Gaybet-i Kübra: Dördüncü sefirin ölümü ile
♦ 3.İMAMİYE / İSNÂ AŞERİYE
12.İmam ve Şiiler arasındaki irtibatın kesilmesidir. ♦ Günümüzde Şiiliğin en büyük temsilcisidir.
♦ -Humus: Zekattan beşte bir oranında Ehl-i Beyt’e ♦ Diğer isimleri:
bedel verilmesidir. ♦
♦ Câferiyye Ashâbu’l İntizar
♦ Şia’da Usul-u Din ♦ Râfiziye
♦
♦ Tevhid -Nübüvvet -İmamet -Mead -Adalet Hz.Ali Dönemi Şia:
♦♦ Usul-i Din:
Adalet, Tevhid, Mead, Nübüvvet, İmamet
♦ Şiay-ı Ûlâ ♦
♦ 12 İmam
1. Hz. Ali
♦ Mufaddıla ♦
♦ 2. Hz. Hasan
3. Hz. Hüseyin
♦ Sabbe ♦
♦ 4. Zeynelâbidîn
5. Muhammed Bâkır
♦ Gâliyye ♦
♦ 6. Caferî Sâdık
7. Mûsâ el-Kâzım
♦ Hz.Ali Sonrası Şia: ♦ 8. Ali er-Rızâ
♦ 1.KEYSANİYYE: ♦ 9. Muhammed et-Takî
♦ Kurucusu Muhtar es-Sekafi / Keysan’dır. ♦ 10. Ali en-Nakî el-Hâdî
♦ Muhammed bin Hanefiyye’yi imam ve mehdidir. ♦ 11. Hasan el-Askerî
♦
♦ Bedâ – Recat – Mehdi inancı hak görülür. Tenasüh ve hulul inancını vardır. ♦ 12. Muhammed el-Mehdî el-Muntazâr
♦ İmamet Hz.Fatıma’nın neslinden sonra ♦ Görüşleri:
Muhammed bin Hanefiyye’ye geçmiştir. ♦ Rec’at – Mehdi – Bedâ – Takiyye
♦ Günümüzde mensubu yoktur. ♦
♦ Tevella – Teberra – Tefviz Gaybet-i Suğra – Gaybet-i Kübra
♦ Haşebiyye: Hz.Hüseyin’in intikamını almak için ♦ İmamlar ile irtibatı sağlayanlara Sefir denir.
isyan eden Muhtâr es-Sekafî’nin ordusundaki bir ♦ Velayeti Fakih, Mehdi gelene kadarki vekildir.
grup mevâlidir. ♦
♦ Ahbâri ve Usûli, dini anlama metotlarıdır. İtikatta Mutezile, Fıkıhta Caferidirler.
♦ 2.ZEYDİYYE: ♦ Mut’a nikahı caizdir.
♦ Zeyd bin Ali tarafından Kufe’de kurulmuştur. ♦ Abdestte ayak yıkanmaz. Mesh edilir.
♦ Emevilere karşı Ehl-i Beyt adına ayaklanmıştır. ♦ Mesh üstüne mesh caiz değildir.
♦ el-Mecmu (Mecmuu’l-Fıkıh) kitabını yazmıştır. ♦
♦ Secde toprak cinsine yapılır.
Namazlar cem edilebilir, eller bağlanmaz.
♦ Kolları: Cârudiyye – Süleymaniye – Betriyye ♦
♦ Zekat humus vergisidir.
İlk üç halife meşru değildir.
♦ Görüşleri: ♦ İmamlar âlim ve masumdur.
♦ Büyük günah işleyenler nimet küfrü içindedirler. ♦ Türbeler önemlidir.
♦ İmamet nassa dayanmaz. ♦ Tevkî’: Gâib imamın görevlileri vasıtasıyla
♦ İlk üç halife kabul edilir. cemaatine gönderdiği emir ve tavsiyelerdir.
♦ İmam Hz.Fatıma’nın neslinden olmalıdır. (Efdal) ♦ İran’ın resmi mezhebi olup Irak, Suriye ve
♦
♦ Hz.Ali en faziletlidir. ( Efdâl – Mefdul) İmam masum değildir. Azerbaycan’ın bazı yerlerinde mensupları vardır
♦ İmamet Hz.Hasan soyuna geçmiştir. ♦ GULAT-I ŞİA / Galiyye:
♦ (Nefzü’s – Zekiyye – Muhammed bin Abdullah) ♦ Şîa’ya mensup ve aşırı düşünce taşıyan gruplardır.
♦ Mut’a nikahı caiz değildir. ♦ Abdullah bin Sebe gündeme getirilmiştir.
♦ Takiyye caiz değildir. ♦ Gulat-ı Şianın Görüşleri:
♦ Bedâ mümkün değildir. ♦ Bedâ
♦ Fıkıhta Hanefidir. ♦ Hulul
♦ Din görevlilerine Muhtesib ( İrşâdcı) denir. ♦ Teşbih – Tecsim
♦ Mesh üzerine mesh caiz değildir. ♦ Tenasüh
♦ Ehli kitap ile evlenmeyi caiz görmezler. ♦ Hudusu’l-ilm ( Allah’ın sonradan bilmesi)
♦ Yemen’in resmi mezhebidir.
♦ Vesayet
Rec’at
İbâha (haramı helal sayma, farzları kaldırma)